میدل ایست نیوز: سفیر ایران در عراق با بیان اینکه رابطه تهران با بغداد راهبردی، عمیق و گسترده است، گفت: به مقامات بغداد و اقلیم کردستان تاکید کرده‌ایم که ایران در ارتباط با موضوع امنیت ملی خود با هیچ کسی تعارفی ندارد.
«محمدکاظم آل صادق» سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرانی «ایسنا» در ارتباط با میزان اجرایی‌شدن توافقنامه امنیتی ایران و عراق که در اسفند ۱۴۰۱ بین مقامات ۲ کشور به امضا رسید، گفت: در این توافقنامه سه بند مهم وجود دارد که شامل کنترل مرزها توسط دولت مرکزی، خلع سلاح معارضین و تبادل مجرمین است و در آن بر انتقال این نیروهای معارض از کنار مرزها به عمق خاک عراق تاکید شده است.
وی با بیان اینکه موضوع انتقال تا حدود زیادی به خوبی انجام شده است و اردوگاه‌هایی در این زمینه طراحی شده، تصریح کرد: سه اردوگاه در اربیل و یک اردوگاه نیز در سلیمانیه در این ارتباط در نظر گرفته شده است. در منطقه سلیمانیه محل تجمیع این نیروها، توسط نیروهای اتحادیه میهنی اقلیم کردستان در حال دیوارچینی است که در واقع این نیروها محصور شوند.
آل‌صادق در مورد خلع سلاح این عناصر نیز تصریح کرد: خلع سلاح به این معنا که سلاح‌های نیمه سنگین از آن‌ها گرفته شود، انجام شده است اما اینکه بگوییم سلاح‌های سبک از آن‌ها گرفته شده باید به این موضوع توجه داشت که بیشتر مردم عراق به نحوی در خانه خودشان یک کلاشینکف و سلاح گرم دارند ولی این نیروها مجاز نیستند که این سلاح را داشته باشند و با تدابیری که در اقلیم کردستان طراحی شده است، بناست که آن‌ها حضور مسلحانه در اقلیم نداشته باشند.
راه‌های پیش‌روی عناصر مسلح در اقلیم کردستان عراق
سفیر ایران در عراق ادامه داد: همچنین این توافق صورت گرفته است که کسانی که دستشان به خون آلوده نیست می‌توانند به داخل ایران برگردند و با تدابیری که در نظر گرفته می‌شود و پس از مدتی قرنطینه، زندگی عادی خود را آغاز کنند. در مورد آن‌هایی که مایل هستند از عراق خارج شوند، ما اعلام آمادگی کردیم که خدمات کنسولی از جمله گذرنامه به آن‌ها بدهیم که بتوانند به خارج از عراق سفر کنند. کسانی که بخواهند در جامعه اقلیم کردستان عراق جذب شوند و به کار و زندگی خود بپردازند می‌توانند این اقدام را انجام دهند و طبق قوانین اقامت بگیرند و کسانی نیز که می‌خواهند در اردوگاه‌ها بمانند می‌توانند در این اردوگاه‌ها که با هماهنگی سازمان ملل طراحی شده، مستقر شوند.
آل‌صادق تصریح کرد: ما بعضا فعالیت‌هایی خلاف این توافقنامه امنیتی می‌بینیم که در این ارتباط مرتباً با دولت مرکزی عراق و شخص آقای قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق رایزنی می‌کنیم و این اقدامات را به آن‌ها گوشزد می‌کنیم. بخش عمده‌ای از این توافقنامه امنیتی اجرا شده و رفع کاستی‌ها در این زمینه در حال پیگیری است.
سفیر ایران در عراق در پاسخ به این سوال که اقلیم کردستان عراق به چه میزان در اجرای این توافقنامه همکاری کرده است، گفت: آن‌ها مجبور شده‌اند که همکاری کنند. دولت عراق مبلغ ۹ میلیارد دینار برای انسداد و بستن مرزها، اتخاذ برخی تدابیر در مرزها و احداث اردوگاه‌ها هزینه کرده است. حدود ۶ میلیارد دینار در این ارتباط در اختیار اربیل و سه میلیارد دینار در اختیار سلیمانیه قرار داده است.
وی در پاسخ به این سوال که به‌رغم این توافقنامه امنیتی بعضا همچنان شاهد فعالیت این گروه‌های تروریستی در مرز هستیم و در مواقعی آن‌ها به داخل کشور آمده و اقدامات تروریستی انجام داده‌اند و آیا می‌شود این تصور را داشت که با اجرای این توافقنامه ما دیگر شاهد این‌گونه تحرکات نباشیم؟ گفت: کسی نمی‌تواند تضمین امنیتی ۱۰۰ درصدی بدهد. به هر حال دشمن شرارت‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود را دارد و ما نیز بایستی مراقبت کنیم که این‌گونه اتفاق‌ها نیفتد و هرگونه اقدامی که بخواهد از سوی این نیروها انجام شود، بایستی با همکاری اقلیم کردستان عراق و دولت مرکزی بغداد پیگیری کنیم و مانع تحقق چنین عملیات‌ها و اقداماتی شویم.
پاسخ قاطع ایران به تهدیدها
آل‌صادق در پاسخ به این سوال که بعد از اقدام ایران در برخورد با گروه‌های تروریستی در منطقه اقلیم کردستان در اواخر دی‌ماه سال ۱۴۰۲ شاهد افزایش تنش دیپلماتیک بین تهران و بغداد بودیم و در همین راستا بغداد سفیر خود در تهران را فرا خواند و اکنون روابط ۲ کشور در سطح دیپلماتیک چگونه است؟ تصریح کرد: روابط ما با عراق یک رابطه راهبردی، عمیق و گسترده در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی است. ما بارها به مقامات عراق هشدار داده بودیم که امنیت ملی ما خط قرمز ماست. متاسفانه در منطقه اقلیم کردستان عراق به دلیل حضور قدرت‌های منطقه‌ای در آنجا، بعضا شاهد طراحی‌های دشمنانه‌ای علیه ایران هستیم؛ ما نیز در خصوص امنیت ملی‌مان با کسی تعارف نداریم.
سفیر ایران در عراق ادامه داد: همان‌طور که اشاره کردید بعد از اتفاقات دی‌ماه یک مقداری روابط ۲ کشور به سردی گرایید و از سوی مقامات عراقی شاهد اعلام موضع بودیم. آن‌ها می‌گفتند که چون ما توافق امنیتی داشتیم این موضوعات باید در چارچوب مذاکرات حل شود ولی ما به آن‌ها گفتیم که پیش از این هشدار داده بودیم که ما در مورد امنیت ملی خودمان تعارفی نداریم و وقتی تهدیدی از هر سمت و از سوی هر کسی علیه ایران انجام شود، قاطعانه پاسخ می‌دهیم و این کار را انجام دادیم.
وی توضیح داد: بعد از این حادثه و مواضعی که اتخاذ شد رفت و آمدهایی بین ۲ کشور صورت گرفت، هیات‌هایی تبادل شد و در همین چارچوب آقای احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی به عراق سفر کردند. در ادامه آقای اژه‌ای رئیس قوه قضاییه به عراق سفر کردند و مورد استقبال گرم مقامات عراق قرار گرفتند. مذاکراتی در فضای دوستانه و برادرانه بین ۲ کشور انجام شد و تنش‌هایی که وجود داشت با پیگیری و مذاکرات حل و فصل شد.
آل‌صادق ادامه داد: بعد از سفر آقای احمدیان به عراق و دیدارهایی که انجام شد، سفیر عراق به تهران بازگشتند و کار خود را از سر گرفتند و روابط دیپلماتیک ۲ کشور به حالت سابق برگشته است.
ایران شریک اساسی عراق در حوزه اقتصادی
سفیر ایران در عراق در پاسخ به این سوال که در حال حاضر حجم روابط اقتصادی ایران و عراق چقدر است و با توجه به وجود رقبای چون ترکیه، هند و چین ما به چه میزان در بازار عراق حضور داریم، گفت: ما در حوزه اقتصادی شریک اساسی عراق هستیم و تقریباً بین ۲۲ تا ۲۵ درصد درآمدهای غیر نفتی ما از عراق تامین می‌شود. چندی پیش از رایزن بازرگانی ایران در عراق شنیدم که حدود ۳۰۰۰ قلم کالای ایرانی از جمله مواد غذایی و صنعتی در بازار عراق وجود دارد.
وی با بیان اینکه برای حضور گسترده در بازار عراق مشکلاتی از جمله تحریم‌ها را داریم، تصریح کرد: در حال حاضر بازرگانان عراقی با ۲ نرخی ارز مواجه هستند ارز دولتی و یا ترجیحی و ارز آزاد و ما به دلیل اینکه تحریم هستیم، نمی‌توانیم به بازرگانان عراقی ارز ترجیحی یا دولتی بدهیم و آن‌ها ناگزیر هستند که از بازار آزاد استفاده کنند و این قدرت رقابت آن‌ها را با بازرگانان کشورهای دیگر پایین می‌آورد.
سفیر ایران در عراق ادامه داد: ما به‌رغم این مشکلات همچنان در بازار عراق حضور گسترده‌ای داریم و طبق آماری که من از گمرک خودمان گرفتم در پنج ماه اول سال ۱۴۰۲ نسبت به پنج ماه مشابه سال قبل از آن رشد ۱۶ درصدی داشته‌ایم و این رشد در ۹ ماهه به ۳۳ درصد افزایش پیدا کرده است. در ۱۰ ماهه سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۱ یک مقدار افت داشتیم و دلیل آن نیز کاهش صادرات گاز به عراق بوده است.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در حال حاضر میزان تبادل تجاری بین ایران و عراق حدود ۱۲ میلیارد دلار است و این رقم نسبتا خوبی است، گفت: یک چهارم از این مقدار از تبادلات مربوط به صادرات برق و گاز است و مابقی مربوط به مراودات تجاری دیگر است.
سفیر ایران در عراق با بیان اینکه افق در نظر گرفته برای حجم مبادلات بین ایران و عراق ۲۰ میلیارد دلار است، خاطرنشان کرد: متاسفانه در مبادلات تجاری بین ایران و عراق تراز خوبی را شاهد نیستیم و عمدتاً این تبادلات از طرف ایران است و در همین راستا با ایجاد شهرک‌های صنعتی و مناطق آزاد اقتصادی تلاش داریم که که توازن مناسبی را در حجم مراودات ایجاد کنیم تا بازرگانی بین دو کشور رونق بیشتری بگیرد.
میزان بدهی عراق به ایران
رئیس نمایندگی ایران در عراق در پاسخ به سوال دیگری در ارتباط با مشکلات ایجاد شده برای فعالیت ۲ بانک ایرانی در عراق طی سال گذشته و رفع این مشکل در اواخر سال ۱۴۰۲ گفت: مشکلاتی برای بانک‌های ملی و پارسیان پیش آمد و در نهایت با رایزنی‌هایی که با مقام‌های مربوطه عراقی انجام شد، مشکلات برطرف شد.
وی در پاسخ به سوالی درباره میزان بدهی عراق به ایران و اظهارات چندی پیش وزیر انرژی این کشور مبنی بر اینکه «ما در حال حاضر بدهی به ایران در این حوزه نداریم»، گفت: موضع مقامات عراق درست است.
سفیر ایران در عراق با بیان اینکه قراردادهای ما دلاری است اما به خاطر تحریم‌ها آن‌ها نمی‌توانند به ما دلار بدهند، اظهار کرد: در همین چهارچوب ما ناگزیر، حساب دیناری در بانک تی‌بی‌آی یجاد کرده‌ایم و آن‌ها معادل قرارداد ارزی برق و گازی که به این کشور صادر می‌کنیم، به حساب ما در بانک تی‌بی‌آی دینار واریز می‌کنند. آن‌ها در واقع از منظر خودشان به موقع پرداخت‌ها را انجام می‌دهند و تسویه می‌کنند اما ما مشکل برداشت مستقیم از این منابع را داریم.
آل‌صادق تصریح کرد: در چارچوب سیاست‌های ظالمانه‌ای که امریکا وضع کرده است، ما از این منابع صرفا می‌توانیم برای خرید مواد غذایی و مواد غیرتحریمی استفاده کنیم؛ در همین چهارچوب ما کالاها را درخواست می‌کنیم و حواله‌ها از وزارت بازرگانی می‌آید. ما امروز تقریباً در این زمینه با عراق به‌روز شده‌ایم و کشتی مانده روی آبی نداریم و هر حواله‌ای که صادر می‌شود، سریع مبلغ آن پرداخت می‌شود و روند خوبی در این زمینه در حال اجراست.
سفیر ایران با بیان اینکه «در دولت آقای سودانی ما برداشت نسبتاً خوبی از این مطالبات داشتیم»، خاطرنشان کرد: از طریق این منابع برخی از بدهی‌هایمان به تعدادی از کشورها را پرداخت کرده‌ایم و همچنین از طریق این منابع مواد غذایی و کالاهای غیرتحریمی خریداری کرده‌ایم. برای پرداخت پول حج از این منابع برداشت کردیم و یا بدهی که به بانک توسعه اسلامی وجود داشت، از طریق این پول پرداخت شد و بخشی از بدهی به ترکمنستان از بابت صادرات گاز توسط این منابع پرداخت شد .
صادرات گاز ترکمنستان به عراق از راه ایران
سفیر ایران در عراق همچنین در پاسخ به این سوال که بر اساس اخبار منتشر شده دولت عراق به دنبال این است که از طریق ایران، گاز ترکمنستان را به این کشور منتقل کند و آیا در این زمینه با تهران رایزنی شده است؟ تصریح کرد: مذاکرات در این زمینه در حال انجام است و پیشرفت‌های خوبی انجام شده است تا سه کشور با یکدیگر در این زمینه همکاری کنند که در نتیجه برخی از مشکلات عراق در زمینه گاز حل شود. بخش عمده‌ای از گاز وارداتی عراق از ایران است. عراق در تابستان بیشتر به گاز نیاز دارد و ما در زمستان مصرف گازمان بالاست و در همین چهارچوب حجم عمده‌ای از صادرات گاز ما به عراق در تابستان انجام می‌شود.
اتصال سیستم گذرنامه‌های ایران و عراق به یکدیگر
سفیر ایران در عراق در ارتباط با میزان مسافران و زوار ایرانی و عراقی که به ۲ کشور سفر می‌کنند نیز گفت: تبادل زائر بین ۲ کشور در حال حاضر در وضعیت خوبی قرار دارد و به مرز ۹ میلیون نفر در سال می‌رسد. هر ساله تعدادی از شهروندان عراقی برای سیاحت، زیارت و توریست‌درمانی به ایران سفر می‌کنند و زائران ایرانی نیز در مناسبت‌های مختلف جهت زیارت عتبات به عراق سفر می‌کنند.
وی در مورد اقدامات صورت گرفته از سوی عراق و ایران در ارتباط با اربعین ۱۴۰۳ تصریح کرد: ستاد مرکزی اربعین جلسات خود را در تهران آغاز کرده است و تاکنون ۲ هیات بین ایران و عراق برای اربعین ۱۴۰۳ تبادل شده و در خصوص اربعین و ایجاد تسهیلات بیشتر برای راحتی زائران رایزنی و گفت‌وگو شده است.
آل‌صادق با بیان اینکه «در سال گذشته و با توافقی که با عراق داشتیم، سیستم گذرنامه ۲ کشور در ایام اربعین به یکدیگر وصل شده بود»، خاطرنشان کرد: همین موضوع باعث شده بود که ما شاهد روان‌سازی حرکت زائران در مرزها باشیم و زائران در گیت‌ها معطل نشوند. در همین راستا، ان‌شاءالله یک اربعین خوب و و بدون تراکم جمعیت در مرزها را در سال ۱۴۰۳ شاهد باشیم.
اقدامات برای رونق توریسم سلامت
سفیر ایران در عراق همچنین در پاسخ به این سوال که بر اساس برخی از اخبار تعداد از شهروندان عراقی که برای توریسم سلامت به ایران مراجعه می‌کنند از سوی دلالان برای آن‌ها مسائل و و مشکلاتی ایجاد می‌شود و این باعث شده که تمایل عراقی‌ها برای سفر به ایران جهت درمان کاهش پیدا کند و آن‌ها به کشورهای دیگری از جمله ترکیه، هند، لبنان و اردن سفر کنند، گفت: این یک واقعیت است و سیستم دلالی بعضا مشکلات و مسائلی را برای این افراد به وجود آورده است.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: وزارت بهداشت ایران و عراق در حال رایزنی هستند که شرکت‌های توریستی معتبر در این زمینه بین ۲ کشور به وجود آورند تا فردی که می‌خواهد برای درمان به ایران بیاید، مستقیم تحویل این شرکت‌ها داده شود و با توجه به نوع بیماری به مرکز درمانی که از قبل هماهنگ شده است منتقل شود. امیدواریم که این اتفاق هرچه زودتر رخ دهد.
موضع ممتاز ایران و عراق درباره غزه
سفیر ایران در عراق همچنین در ارتباط با تحولات غزه و نوع موضع‌گیری مقامات بغداد در مورد آن اظهار کرد: در بین کشورهای اسلامی ۲ کشور ایران و عراق در موضع‌گیری‌ها و حمایت‌ها از مردم مظلوم فلسطین پیشتاز بودند. در سطح ملی و مردمی هم مرجعیت عالی‌قدر، عشایر و نیروهای مقاومت در عراق از مردم غزه و فلسطین به‌خوبی حمایت کردند.
وی با بیان اینکه سیاست رژیم صهیونیستی، گرسنه‌سازی مردم غزه است تا مردم مجبور شوند آن منطقه را ترک کنند، خاطرنشان کرد: به‌رغم این مشکلات و جنایت‌های رژیم صهیونیستی شاهد مقاومت خوب مردم غزه هستیم و ضروری است که کشورهای عربی و اسلامی اقدامات بیشتری برای توقف جنگ و ارسال کمک‌های درمانی و غذایی به مردم غزه کنند.
گام مهم در پیشبرد پرونده ترور شهید سلیمانی
سفیر ایران در عراق همچنین در ارتباط با آخرین وضعیت پرونده ترور شهید سلیمانی در عراق و همکاری‌های تهران و بغداد برای مجازات عاملان این جنایت خاطرنشان کرد: مذاکرات بین ۲ طرف ایران و عراق ادامه دارد و کمیته‌های مشترکی که بین ۲ کشور تشکیل شده تاکنون چندین دور در تهران و بغداد تشکیل جلسه داده‌اند. ما توانستیم با پیگیری‌هایی که انجام شد عنوان «اقدام مجرمانه ترامپ» را به «اقدام تروریستی ترامپ» تغییر دهیم و عراق این موضوع را پذیرفت و به نظرم این گام مهمی است.
آل‌صادق با اعلام اینکه لیست‌هایی از متهمان این جنایت بین ایران و عراق رد و بدل شده است و این موضوع توسط مسئولان قضایی ۲ کشور همچنان در حال پیگیری است، گفت: روند در این زمینه کُند است ولی پیگیری‌ها مستمر است و امیدواریم که به‌زودی شاهد نتایج این پیگیری‌ها باشیم.
وی گفت: در سفر اخیر رئیس قوه قضائیه به عراق نیز این موضوع پیگیری شد و لیست متهمان این جنایت از سوی ایران در سفر آقای اژه‌ای به عراق تحویل مقامات قضای این کشور داده شد و ما منتظر اقدامات و بررسی مقامات عراقی در این خصوص هستیم و می‌بایست یک کار تخصصی در این حوزه انجام شود.
بازی امریکا با کلمات
سفیر ایران در عراق همچنین در مورد آخرین وضعیت موضوع اخراج نظامیان امریکایی از عراق و همچنین نقض مکرر حاکمیت ملی این کشور از سوی امریکا در چند ماه اخیر تصریح کرد: مقامات، مردم و گروه‌های مقاومت در عراق از این اتفاق ناراحت هستند. دولت آقای سودانی بنا را بر این گذاشته است که موضوع خروج نظامیان امریکا در عراق را در مدت حضورش در دولت به نتیجه برساند و این حضور به پایان برسد. در همین چارچوب در مقطع اخیر دو دور مذاکرات بین بغداد و واشنگتن انجام شده است اما دیدگاه من این است که در این مذاکرات یک وحدت گفتمانی از سوی ۲ طرف حس نمی‌شود و من به دوستان عراقی هم گفته‌ام که از سوی ۲ طرف، وحدت گفتمانی در این زمینه وجود ندارد.
آل صادق با اشاره به اینکه عراقی‌ها بر تعیین جدول زمان‌بندی خروج و امریکایی‌ها بر تغییر ماموریت نیروهای نظامی خود تاکید دارند، خاطرنشان کرد: امریکایی‌ها در یک مرحله ماموریت نیروهای نظامی این کشور را به مستشاری تبدیل کردند و اکنون می‌خواهند ماموریت مستشاری را به همکاری‌های دوجانبه تغییر دهند؛ در واقع امریکایی‌ها در حال بازی با کلمات هستند و باید عراقی‌ها هوشمندانه‌تر این مذاکرات را دنبال کنند تا هرچه زودتر مسئله خروج انجام شود.
وی در ادامه گفت: احساس می‌کنیم آقای السودانی (نخست‌وزیر عراق) در این قضیه جدی است و نیروهای مقاومت در عراق نیز در حال همکاری با دولت هستند و یک فرصت زمانی را تعیین کرده‌اند که این اتفاق هرچه زودتر رخ دهد.
مقاومتِ مستقل در منطقه
سفیر ایران درباره بیانیه چندی پیش حزب‌الله عراق و برخی از مواردی که در این بیانیه درباره عدم هدف قرار دادن نیروهای امریکایی منتشر شده بود، گفت: آنچه که در این بیانیه منتشر شده بود، بیشتر موضوعی بین دولت عراق و نیروهای مقاومت بود. دولت عراق می‌گوید برای اینکه راحت‌تر بتوانیم موضوع خروج نیروهای نظامی امریکا از عراق را به نتیجه برسانیم و و جدول زمان‌بندی در این زمینه تهیه کنیم نیازمند یک آرامش و عدم ایجاد بهانه برای طرف امریکایی هستیم و در همین راستا با رایزنی که انجام شد بحث حمله به مراکز امریکایی توسط نیروهای مقاومت عراق برای مدتی متوقف شد تا ببینند وضعیت مذاکرات بین دولت و امریکایی‌ها به کجا می‌رسد.
سفیر ایران در عراق همچنین در ارتباط با ادعاهای مقامات امریکایی مبنی بر اینکه نیروهای مقاومت در عراق، نیروهای نیابتی ایران هستند، اظهار کرد: این ادعایی که امریکایی‌ها می‌کنند، توهین به مقاومت است. مقاومت در کشورهای منطقه کاملاً مستقل است و در هر کجا و هر مکانی که صلاح ببیند عمل می‌کند.
سفیر ایران در عراق گفت: امریکایی‌ها برای اینکه دشمنی خود را با ایران بیشتر کنند، دائم فلش حمله را به سمت ایران می‌گیرند، در حالی که همان‌طور که اشاره شد مقاومت خودش تصمیم می‌گیرد و عمل می‌کند و بعضا مانند آنچه که در بیانیه حزب‌الله عراق دیدیم، از ایران نیز گلایه می‌کنند.
وی در پایان با بیان اینکه «ما در مقاطعی به مقاومت کمک کرده‌ایم و آن را رسماً اعلام کرده‌ایم و ابایی از بیان آن نداریم»، تصریح کرد: همان‌طور که بارها اعلام شده است، نیروی مقاومت در منطقه از کسی فرمان نمی‌گیرد ،خودش تصمیم می‌گیرد و عمل می‌کند.
